Alimenty na małżonka – kiedy przysługują na żonę lub na męża?

Alimenty na małżonka – kiedy przysługują na żonę lub na męża?

  • Post category:Aktualności

Obowiązek alimentacyjny po rozwodzie rodziców obowiązuje wobec dzieci, ale czy wiesz, że Ty też możesz żądać alimentów od byłego małżonka? Rozkład pożycia małżeńskiego może spowodować istotne pogorszenie sytuacji materialnej byłego męża lub żony. Jak się wtedy utrzymać? Warto pomyśleć o tym jeszcze przed złożeniem pozwu rozwodowego. Wyjaśniamy więc, jak uzyskać alimenty od byłego małżonka.

Porady prawne online

Obowiązek alimentacyjny w trakcie trwania małżeństwa

Obowiązek dostarczania środków na utrzymanie swojej rodziny – nawet jeśli składa się tylko z dwojga osób – istnieje od zawarcia małżeństwa, a nie tylko w przypadku orzeczenia rozwodu. Zarówno mąż, jak i żona są zobowiązani przykładać się do zaspokajania potrzeb życiowych współmałżonka proporcjonalnie do swoich możliwości zarobkowych i majątkowych. Nie chodzi tylko o same pieniądze, ale także o wychowywanie dzieci i pracę we wspólnym gospodarstwie domowym.

Jeśli przykładowo mąż nie wywiązuje się z wyżej wymienionego obowiązku, to małżonka może starać się o alimenty w trakcie małżeństwa – lub na odwrót. Z takim wnioskiem można wystąpić do sądu w trakcie trwania małżeństwa i żądać, żeby wynagrodzenie męża lub żony było w całości lub części wypłacane drugiemu małżonkowi.

Pozew o wypłatę świadczenia na utrzymanie rodziny jest zwolniony z opłaty sądowej. Składa się go do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania powoda, czyli małżonka wnoszącego pismo.

Rozwód a alimenty na byłą żonę lub męża

Obowiązek płacenia alimentów na byłego męża lub żonę najlepiej wyjaśnić osobno dla rozwodu za porozumieniem stron i dla rozwodu z orzeczeniem o winie.

Alimenty na małżonka – rozwód bez orzekania o winie

W przypadku orzeczenia rozwodu za bez orzekania o winie każdy z małżonków może żądać alimentów od drugiego, ale tylko jeśli popadnie w niedostatek.

Jak wskazuje art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Co dokładnie oznacza niedostatek? Polskie prawo go nie definiuje, ale za niedostatek można uznać sytuację, gdy nie jesteśmy w stanie w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb własnymi siłami. Najprostszy przykład – nie stać nas na zapłacenie czynszu za mieszkanie, bo choroba uniemożliwia nam pracę i nie mamy żadnych oszczędności, majątku, ani emerytury czy renty. Niedostatek nie będzie „się liczył”, jeśli małżonek popadnie w niego z własnej woli, np. przez hazard albo przez zrezygnowanie z lepiej płatnej pracy mimo braku przeciwwskazań.

Jeśli niedostatku doświadczy małżonek uznany za wyłącznie winnego rozpadu małżeństwa, to obowiązek alimentacyjny wobec niego nie występuje.

 

alimenty na żonę

Alimenty dla małżonka od drugiego małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia

Jeśli orzeczenie rozwodu wskazuje tylko jednego małżonka jako wyłącznie winnego, to stan niedostatku nie jest konieczny, żeby żądać od niego alimentów. W art. 60 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego czytamy:

Jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Jeśli więc sąd uznał np. żonę winną rozpadu związku, a mąż – małżonek niewinny – po rozwodzie znajdzie się w gorszej sytuacji materialnej niż w trakcie trwania małżeństwa, to może żądać od żony wsparcia finansowego. To samo dotyczy sytuacji odwrotnej tj. alimentów na żonę po rozwodzie z winy męża.

Czy są możliwe dożywotnie alimenty na byłego małżonka?

Odpowiedź na to pytanie również zależy od tego, jaki wyrok wydał sąd.

1. Rozwód za porozumieniem stron / żadna ze stron nie została uznana za winną rozpadu małżeństwa

Były małżonek musi wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego przez 5 lat od daty prawomocności wyroku rozwodowego. Można jednak starać się o wydłużenie tego okresu na żądanie uprawnionego w specjalnych okolicznościach, np. gdy wystąpi znaczny uszczerbek na zdrowiu byłego męża lub żony, przez który nadal nie może podjąć pracy. W przeciwnym wypadku po 5 latach dochodzi do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego bez żadnego dodatkowego orzeczenia sądu.

2. Rozwód z orzeczeniem o wyłącznej winie jednego z małżonków

Małżonek winny lub współwinny rozkładu pożycia musi wywiązywać się z obowiązku alimentacyjnego dożywotnio z jednym wyjątkiem – obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa (art. 60 § 3 KRiO).

Innymi słowy, jeśli przykładowo mąż ma zasądzone alimenty na żonę, to musi je płacić dożywotnio lub do momentu, aż żona wejdzie w kolejny związek małżeński.

Zmiana wysokości alimentów na małżonka

Ponowne małżeństwo byłego męża nie zmienia jego obowiązku alimentacyjnego wobec poprzedniej żony. Może jednak wszcząć postępowanie o zmniejszenie kwoty alimentów, a kolejny związek potraktować jako argument w pozwie o obniżenie alimentów na małżonka – zwłaszcza jeśli owocem nowego związku jest dziecko.

Jeśli małżonek uprawniony do świadczeń alimentacyjnych wejdzie w związek nieformalny, czyli konkubinat i tym samym jego sytuacja materialna się polepszy, to były mąż lub żona również mogą wykorzystać ten fakt w postępowaniu o obniżenie alimentów.

Jeśli z kolei potrzeby byłej żony czy męża się zwiększą, to można złożyć pozew o podwyższenie alimentów na małżonka – tu również będzie potrzebne postępowanie sądowe.

 

alimenty dla żony

Jak wysokie mogą być alimenty na męża lub żonę?

To, ile wyniosą alimenty na żonę po rozwodzie (lub na męża) zależy głównie od dwóch czynników:

  • usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego małżonka i możliwości ich zaspokojenia;
  • możliwości majątkowych i zarobkowych małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów.

Jeśli rozwód nastąpił za porozumieniem stron i jeden małżonek znajdzie się w niedostatku mimo pełnego wykorzystania swoich możliwości zarobkowych, to alimenty muszą starczyć mu na środki do godnego życia z zaspokojeniem podstawowych potrzeb.

Jeśli natomiast rozwód nastąpił z orzeczeniem o winie, to sąd porówna stopę życiową małżonka niewinnego oraz winnego rozkładu pożycia i na tej podstawie ustali wysokość alimentów, które mogą znacznie przewyższać kwotę potrzebną do zlikwidowania niedostatku. Nie ma tu sztywnych zasad ani przepisów, bo każdy przypadek jest rozpatrywany przez sąd indywidualnie. Dużo zależy od tego, czy małżonek niewinny zdoła udowodnić, że rozwód obniży jego standard życia.

Alimenty na żonę lub męża krok po kroku – rozwód z orzekaniem o winie

W wyroku rozwodowym sąd nie rozstrzyga o alimentach na małżonka „z automatu” – małżonek niewinny musi złożyć odpowiedni wniosek. Możliwość żądania alimentów na wyrównanie swojej sytuacji finansowej jest tak naprawdę jedynym prawnym skutkiem rozwodu z orzekaniem o winie. Najpierw więc trzeba doprowadzić do orzeczenia rozwodu z winy drugiego małżonka.

Żeby sąd uznał winę byłego małżonka, należy odpowiednio skonstruować pozew o rozwód – powierz to adwokatowi, który zajmie się Twoim rozwodem. Zapiszecie w nim przyczynę rozpadu związku, która leży po stronie drugiego małżonka, a także dowody potwierdzające ten stan rzeczy. Mogą to być wiadomości, zdjęcia, nagrania, dokumenty i zeznania świadków, które świadczą na niekorzyść pozwanego. Sąd ponadto przeprowadzi dowód z przesłuchania obydwojga małżonków.

Kolejnym krokiem jest udowodnienie, że rozwód spowoduje istotne pogorszenie sytuacji materialnej byłego małżonka. W praktyce oznacza to, że po rozwiązaniu małżeństwa jego standardy życia zmienią się na gorsze – nawet jeśli obiektywnie nadal będą wysokie. Adwokat pomoże Ci udokumentować zmiany, które zaszły w Twojej sytuacji finansowej po orzeczeniu rozwodu.

Zadzwoń!

FAQ:

Kiedy obowiązuje obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka?

Jeśli rozwód nastąpił z orzeczeniem o winie, to małżonek niewinny może żądać zasądzenia alimentów, pod warunkiem że jego sytuacja finansowa pogorszyła się po rozstaniu. Jeśli sąd nie uznał żadnego z małżonków za winnego rozkładu pożycia, to zarówno mąż, jak i żona mogą wnioskować o alimenty, tylko jeśli po rozwodzie znajdą się w niedostatku.

Jak wysokie mogą być alimenty na małżonka?

Ustalając wysokość alimentów na żonę lub męża, sąd bierze pod uwagę zakres usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego oraz zarobki i majątek drugiego małżonka. Jeśli jeden z nich został uznany za winnego rozwodu, sąd porównuje stopę życiową obojga małżonków. Jeśli zaś żaden z małżonków nie ponosi winy, sąd ustala kwotę potrzebną do zlikwidowania niedostatku.

Dożywotnie alimenty na żonę lub męża – czy to możliwe?

Małżonek winny rozpadowi małżeństwa jest zobowiązany do płacenia dożywotnich alimentów na rzecz małżonka niewinnego. Jeśli jednak małżonek niewinny wejdzie w nowy związek małżeński, to obowiązek alimentacyjny wygasa.