Ustalenie ojcostwa– co to jest i jak przebiega?
Ustalenie ojcostwa to prawne potwierdzenie, kto jest biologicznym ojcem dziecka. Ojcostwo może zostać potwierdzone przez dobrowolne uznanie dziecka, to najprostszy sposób potwierdzenia ojcostwa. Polega na złożeniu oświadczenia przez mężczyznę, że jest ojcem dziecka. Oświadczenie składane jest przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, sądem opiekuńczym lub konsulem (w przypadku obywateli polskich przebywających za granicą). Kiedy jednak biologiczny ojciec nie chce zgodzić się na dobrowolne uznanie dziecka, jedyną drogą jest ustalenie ojcostwa przed sądem.
Jak wygląda postępowanie sądowe w sprawie ustalenia ojcostwa?
Postępowanie sądowe w sprawie ustalenia ojcostwa odbywa się przed sądem rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka. Postępowanie obejmuje następujące etapy:
- Złożenie pozwu – pozew może złożyć matka dziecka, domniemany ojciec lub dziecko po uzyskaniu pełnoletności,
- Postępowanie dowodowe – w toku procesu sąd analizuje wszelkie dostępne dowody, takie jak:
- wyniki badań DNA,
- zeznania świadków (np. członków rodziny, znajomych, osoby trzecie),
- dokumenty,
- Przesłuchanie stron – sąd przeprowadza przesłuchanie stron, w tym matki, domniemanego ojca i ewentualnie dziecka,
- Opinia biegłego – sąd może oprzeć rozstrzygnięcie na badaniach DNA przedłożonych przez składającego pozew, w razie braku takich badań lub kwestionowania ich wiarygodności, może powołać biegłego w celu przeprowadzenia badań DNA.
- Wyrok sądu – po przeanalizowaniu wszystkich dowodów sąd wydaje orzeczenie,
- Wpis do akt stanu cywilnego – jeśli wyrok jest prawomocny, następuje zmiana wpisów w akcie urodzenia dziecka.
Skutki ustalenia ojcostwa
Ustalenie ojcostwa ma istotne konsekwencje, w szczególności takie jak:
- powstanie obowiązku alimentacyjnego,
- prawo do kontaktów z dzieckiem,
- możliwość nadania dziecku nazwiska ojca,
- dziedziczenie po ojcu.
Ustalenie ojcostwa przed porodem.
Ustalenie ojcostwa dziecka jeszcze nienarodzonego możliwe jest wyłącznie poprzez jego uznanie. Jest to jedyny sposób ustalenia ojcostwa w czasie ciąży. Badanie pochodzenia dziecka można wykonać już w trakcie ciąży. W tej sytuacji matka i ojciec żeby uznać ojcostwo wobec dziecka poczętego, ale nienarodzonego, muszą udać się do urzędu stanu cywilnego wraz z dowodami osobistymi i kartą ciąży i złożyć oświadczenia o uznaniu ojcostwa.
W trakcie ciąży nie można wszcząć sądownego postępowania o ustalenie ojcostwa. Pozew do sądu najwcześniej może zostać złożony, gdy dziecko się urodzi.
W trakcie ciąży, gdy matka dziecka wejdzie w związek małżeński będzie zachodziło domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki.
Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki – na czym polega?
Domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki jest jedną z fundamentalnych zasad prawa rodzinnego w Polsce. Zakłada ono, że jeżeli dziecko urodziło się w trakcie trwania małżeństwa lub w okresie 300 dni od jego rozwiązania (np. rozwodu, unieważnienia lub śmierci małżonka), to uznaje się, że ojcem dziecka jest mąż matki. Jest to tzw. domniemanie prawne, które ma na celu zapewnienie stabilności prawnej dziecka i jego sytuacji rodzinnej.
Jak obalić domniemanie ojcostwa?
Domniemanie ojcostwa nie jest niepodważalne. Można je obalić poprzez wniesienie pozwu
o zaprzeczenie ojcostwa. Jeśli powództwo zostanie uwzględnione, sąd orzeka zaprzeczenie ojcostwa, co oznacza, że mąż matki traci wszelkie prawa i obowiązki względem dziecka.
Podsumowanie
Ustalenie pochodzenia dziecka przed sądem to istotny proces sądowy, pozwala bowiem na usankcjonowanie relacji między dzieckiem a jego ojcem biologicznym, niesie za sobą istotne konsekwencje. Postępowanie w sprawie o ustalenie ojcostwa z uwagi wymogi proceduralne, ale i na swoją doniosłość, emocje, które towarzyszą stronom nie jest proste. Warto zasięgnąć pomocy doświadczonego adwokata, który poprowadzi nas przez cały proces.