Spis treści:
- Kto dziedziczy spadek?
- Przyjęcie spadku, czy odrzucenie spadku — co wybrać i jak to zrobić??
- Kiedy można odrzucić spadek?
- Kto może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
- Odrzucenie spadku przez małoletniego – wszystko, co musisz wiedzieć
- Zmiany w przepisach – uproszczona procedura odrzucenia spadku
- Warunki uproszczonej procedury odrzucenia spadku, które należy spełnić
- Właściwy sąd w świetle nowych przepisów
- Odrzucenie spadku po terminie – czy jest możliwe?
- Skutki odrzucenia spadku
- Czy zawsze oświadczenie o odrzuceniu spadku jest skuteczne?
- Co po odrzuceniu spadku?
Spadkobierca dziedziczy spadek po śmierci spadkodawcy, mówią o tym przepisy prawa spadkowego. Kim jest spadkobierca ustawowy, czy każdy może przyjąć spadek lub go odrzucić? Jak kwestie te rozpatrywane są w przypadku spadkobierców małoletnich? Dowiedz się, kiedy warto odrzucić spadek i jak to zrobić. Co powinien zawierać wniosek o odrzuceniu spadku przez małoletniego? Kompendium wiedzy w tym zakresie znajdziesz poniżej.
Kto dziedziczy spadek?
Prawo spadkowe wyróżnia spadkobiercę ustawowego oraz spadkobiercę testamentowego. Jeśli zmarły nie spisał ostatniej woli przed śmiercią w formie testamentu, spadkobierca nabywa spadek z ustawy. Oznacza to, że przepisy decydują o tym, kto i w jakiej kolejności spadek po zmarłym otrzyma.
Spadkobierca ustawowy ma prawo do spadku zgodnie z przyjętą kolejnością dziedziczenia. Przepisy kodeksu cywilnego wskazują, również w jakiej części majątek odziedziczy. W pierwszej kolejności prawo do spadku mają dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek.
Prawo spadkowe wyróżnia też spadkobiercę testamentowego. Może nim być każda osoba fizyczna lub prawna, również osoba małoletnia, która została wskazana do dziedziczenia w testamencie spisanym przez zmarłego. Co ciekawe, spadkobiercą testamentowym może być również dziecko poczęte, jeszcze nienarodzone. W takiej sytuacji nabywa spadek z chwilą narodzin.
Przyjęcie spadku, czy odrzucenie spadku — co wybrać i jak to zrobić?
Spadkobierca ustawowy oraz testamentowy samodzielnie i dobrowolnie decyduje o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Decyzja ta powinna być podyktowana wartością masy spadkowej. Jeśli zmarły pozostawił długi spadkowe, lepszym rozwiązaniem będzie odrzucenie spadku.
Przyjęcie spadku odbywa się automatycznie, z mocy prawa jeśli spadkobierca w odpowiednim terminie nie odrzuci spadku. Jeśli spadkobierca zdecydował o odrzuceniu spadku, odpowiedni wniosek musi zostać złożony przed notariuszem lub w sądzie rejonowym. W przypadku, w którym spadkobiercą jest osoba małoletnia, wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego składają rodzice lub opiekunowie prawni, a na odrzucenie muszą uprzednio uzyskać zgodę Sądu Rejonowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich.
Od 15 listopada 2023 roku obowiązują nowe przepisy, które wprowadziły zmiany w kwestii dziedziczenia spadku przez osoby małoletnie. Według wcześniejszych regulacji prawnych, rodzice lub opiekunowie prawni małoletnich, chcący odrzucić spadek w ich imieniu, musieli uzyskać na to zezwolenie od sądu rodzinnego. Nowelizacja prawa umożliwia jednak w określonych przypadkach odrzucenie spadku bez konieczności uzyskania zgody sądu opiekuńczego. Zmiany te zostały wprowadzone w celu ułatwienia i przyspieszenia procedury odrzucenia spadku przez małoletnich.
Kiedy można odrzucić spadek?
Odrzucenie spadku zawsze jest dobrowolne, a za spadkobierców małoletnich kwestie decyzji pozostawione są rodzicom lub opiekunom prawnych dzieci.
Należy podkreślić, że wniosek o odrzucenie spadku musi zostać złożony w odpowiednim terminie. Prawo spadkowe na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przewiduje termin w sześciu miesięcy od momentu, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania do spadku.
Kto może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku?
Oświadczenie o odrzuceniu spadku przed notariuszem lub sądem spadkobierca składa osobiście albo przez pełnomocnika, jeśli jest pełnoletni i posiada pełną zdolność do czynności prawnych (osoby, które nie zostały ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo). W przypadku osób małoletnich wniosek o odrzuceniu spadku w ich imieniu składają rodzice lub jedno z rodziców, opiekunowie prawni albo jeden z opiekunów prawnych.
Odrzucenie spadku przez małoletniego – wszystko, co musisz wiedzieć
Twoje dziecko otrzymało spadek, a Ty chcesz odrzucić majątek spadkowy, jeśli jest on niekorzystny dla małoletniego? Dowiedz się jak to zrobić już teraz.
Aby odrzucić spadek w imieniu osoby małoletniej należy uzyskać na to zgodę sądu. W tym celu złożyć złożyć odpowiedni wniosek do Wydziału Rodzinnego i Nieletnich sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. We wniosku o zgodę na odrzucenie spadku przez małoletniego muszą się znaleźć informacje, takie jak:
- dane wnioskodawcy wraz z numerem PESEL i miejscem zamieszkania,
- dane małoletniego spadkobiercy wraz z numerem PESEL i miejscem zamieszkania,
- informację o miejscu i dacie odrzucenia spadku przez rodziców
- uzasadnienie wniosku tj. z jakich powodów chcemy odrzucić spadek w imieniu dziecka
- załączniki, w tym akt urodzenia małoletniego spadkobiercy, odpis aktu zgonu spadkodawcy, potwierdzenie odrzucenia spadku przez rodzica.
Do wniosku o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego należy dołączyć również potwierdzenie opłaty w wysokości 100 złotych.
Po uzyskaniu zgody sądu na odrzucenie spadku przez osobę małoletnią należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego przed notariuszem lub przed Sądem.
Zmiany w przepisach – uproszczona procedura odrzucenia spadku
Jak zostało wcześniej wspomniane, od 15 listopada 2023 roku weszły w życie istotne zmiany w przepisach dotyczących dziedziczenia spadku przez osoby małoletnie. Zmodyfikowane regulacje wprowadzają możliwość odrzucenia spadku w imieniu dziecka bez konieczności uzyskiwania zgody sądu opiekuńczego lub sądu spadku, co znacznie upraszcza i przyspiesza cały proces, szczególnie w sytuacjach, gdy spadek może nie być korzystny dla małoletniego.
Warunki uproszczonej procedury odrzucenia spadku, które należy spełnić
Aby skorzystać z nowej, uproszczonej procedury odrzucenia spadku, muszą zostać spełnione następujące warunki:
- dziecko musi zostać powołane do dziedziczenia w wyniku odrzucenia spadku przez rodzica;
- odrzucenie spadku dokonuje rodzic posiadający władzę rodzicielską;
- drugi z rodziców, również posiadający władzę rodzicielską, wyraził zgodę na odrzucenie spadku lub oboje rodziców dokonuje odrzucenia wspólnie;
- odrzucenie spadku dotyczy również wszystkich uprawnionych do dziedziczenia rodzeństwa małoletniego.
Odrzucenie spadku jest najczęściej podyktowane obawą przed długami spadkowymi, które mogłyby obciążyć małoletniego spadkobiercę. W świetle nowych przepisów rodzic, który samodzielnie odrzucił spadek, nie musi uzyskiwać dodatkowej zgody sądu na odrzucenie spadku w imieniu swoich dzieci, zakładając, że działanie to jest w ich najlepszym interesie. Zatem odrzucenie spadku, spełniające określone wymogi, może być dokonane przed notariuszem lub sądem, bez potrzeby uzyskiwania zgody sądu opiekuńczego. Jest to znaczące uproszczenie w porównaniu do wcześniej obowiązujących procedur.
W przypadkach niespełniających wyżej wymienionych kryteriów niezbędne pozostaje uzyskanie zgody sądu. Warto zaznaczyć, że zgoda sądu jest wymagana również w sytuacjach, gdy małoletni dziedziczy po odrzuceniu spadku przez rodzica, ale nie zostały spełnione pozostałe warunki.
Zawsze w razie pojawienia się wątpliwości warto skorzystać z pomocy adwokat Marty Jaśków, która zapewni kompleksowe wsparcie w procesie odrzucenia spadku. Pomoże zrozumieć zawiłości prawne, doradzi w kwestii przygotowania dokumentacji oraz pomoże w realizacji wszystkich formalności, co może znacząco odciążyć i ułatwić cały proces.
Właściwy sąd w świetle nowych przepisów
Wprowadzone w listopadzie 2023 roku zmiany prawne wpłynęły również na właściwość sądu w zakresie przyjmowania lub odrzucania spadku przez małoletnich. Obecnie to sąd spadku, a nie sąd opiekuńczy, jak to miało miejsce przed zmianami, jest odpowiedzialny za wydawanie zezwoleń na te czynności. Zmiana ta ma na celu usprawnienie procesu poprzez przeniesienie wniosków złożonych do sądu opiekuńczego do sądu spadku w momencie wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.
Właściwość sądu spadku określona jest przez ostatnie miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy. W sytuacji, gdy miejsce to nie może być ustalone na terenie Polski, właściwy będzie sąd w miejscu, gdzie znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Natomiast właściwość miejscowa sądu opiekuńczego ustalana jest przez miejsce zamieszkania osoby, której dotyczy postępowanie. W przypadku braku takiego miejsca decyduje sąd w miejscu pobytu tej osoby. Gdy i to kryterium nie może być spełnione, właściwość mają sąd opiekuńczy ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu osoby.
Odrzucenie spadku po terminie – czy jest możliwe?
Spadkobiercy, którzy zostali powołani do spadku, mają sześć miesięcy na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jeśli tego nie zrobią, przyjmują spadek z mocy prawa z tzw. dobrodziejstwem inwentarza a więc nie tylko majątek spadkowy, ale również długi spadkowe osoby zmarłej. Okazuje się jednak, że w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest odrzucenie spadku po terminie. Sprawdź, kiedy i jak można to zrobić. Istnieje kilka okoliczności, które regulują brak skutków prawnych niezachowania terminu w ramach odrzucenia spadku. To między innymi:
- Błąd co do przedmiotu spadku. Spadkobierca ustawowy nie otrzymał informacji o wartości majątku spadkowego ani o wartości ewentualnego zadłużenia, jakie pozostawił spadkodawca. Zachodzi również możliwość celowego wprowadzenia w błąd, co do wartości spadku i długów po zmarłym,
- Pojawienie się gróźb. Odrzucenie spadku po terminie jest możliwe, jeśli spadkobierca ustawowy udowodni, że nie złożył oświadczenia o odrzuceniu spadku w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania informacji o powołaniu do spadku w wyniku gróźb. Te mogły dotyczyć przymusowego zaniechania odrzucenia spadku w obawie o zdrowie lub życie własne bądź swojej rodziny.
Odrzucenie spadku po terminie możliwe jest tylko przed sądem rejonowym właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy.
Skutki odrzucenia spadku
Spadkobierca ustawowy czy testamentowy, który zdecydował się odrzucić spadek, traktowany jest, jakby nie dożył otwarcia spadku. Oznacza to, że nie otrzymuje majątku osobistego, który pozostawił spadkodawca, ale nie dziedziczy również ewentualnych długów spadkowych.
Jeśli wszyscy spadkobiercy ustawowi zdecydują się odrzucić spadek, przypada on gminie właściwej ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania osoby zmarłej. Jeśli takiego adresu nie udaje się ustalić, spadek przypada Skarbowi Państwa.
Czy zawsze oświadczenie o odrzuceniu spadku jest skuteczne?
Oświadczenie o odrzuceniu spadku nie zawsze jest skuteczne. Sprawdź, w jakich sytuacjach uznaje się je za nieobowiązujące:- Jeśli oświadczenie o odrzuceniu spadku składa osoba nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych,
- Jeśli wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego powoduje, że odrzucenie spadku może wiązać się z krzywdą wierzyciela. Przykładem może być sytuacja, w której spadkodawca pozostawia długi spadkowe, ale majątek spadkowy znacznie przewyższa ich wartość,
- Jeśli oświadczenie o odrzuceniu spadku zostanie złożone w terminie innym, niż przewiduje to ustawa (sześć miesięcy od momentu otrzymania informacji o powołaniu do spadku.
Co po odrzuceniu spadku?
Odrzucenie spadku przez małoletniego spadkobiercę czy innego spadkobiercę ustawowego skutkuje przeniesieniem masy spadkowej na kolejnego spadkobiercę ustawowego. Proces ten odbywa się zgodnie z kolejnością dziedziczenia, uwzględniając kolejne osoby w linii pokrewieństwa. One również muszą zdecydować o przyjęciu spadku lub jego odrzuceniu. W przypadku odrzucenia spadku, każdy z kolejnych spadkobierców również musi złożyć właściwe oświadczenie o odrzuceniu spadku na takich samych zasadach. Ma na to sześć miesięcy od momentu pozyskania informacji o powołaniu do spadku.FAQ
1. Jak wygląda wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku przez małoletniego?
Wniosek o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku przez małoletniego musi zawierać dane dziecka oraz osób składających wniosek. W treści należy zawrzeć uzasadnienie wniosku, wskazując na przykład długi spadkowe.
2. Kto składa wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego?
Wniosek o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego mogą złożyć rodzice lub jeden z rodziców, opiekunowie prawni, lub jeden z opiekunów prawnych. Od 15 listopada 2023 roku, w określonych sytuacjach, odrzucenie spadku przez małoletniego może być dokonane bez uzyskania zgody sądu, o ile spełnione są określone warunki. W pozostałych przypadkach wniosek należy złożyć do właściwego sądu rejonowego.
3. Kiedy możliwe jest odrzucenie spadku przez małoletniego bez zezwolenia sądu opiekuńczego lub sądu spadku?
Odrzucenie spadku przez małoletniego bez zezwolenia sądu jest możliwe, gdy dziecko dziedziczy po odrzuceniu spadku przez rodzica, który ma władzę rodzicielską, i obaj rodzice zgadzają się na odrzucenie lub dokonują go wspólnie, spadek został odrzucony również w stosunku do pozostałych dzieci (rodzeństwa).
