Ciągłe poczucie zagrożenia, bycia obserwowanym – to najczęściej relacjonowane doświadczenia osób dotkniętych nękaniem. Nierzadko sprawcą jest były partner, natrętny adorator lub po prostu ktoś niezdrowo zainteresowany życiem drugiej osoby. Nawet jeśli nie ma w takim przypadku mowy o bezpośredniej agresji, to nie należy lekceważyć sprawy, gdyż może to zachęcić dręczyciela do coraz śmielszych poczynań. Przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące przestępstwa nękania.
Nękanie – co to takiego?
Nękanie bywa także nazywane stalkingiem. Niezależnie od użytego określenia, definicja zawarta w art. 190a kodeksu karnego (Kodeks Karny daje jako k.k.) opisuje przestępstwo to jako zachowanie wobec pokrzywdzonego lub osoby dla niego najbliższej, które wzbudza u pokrzywdzonego uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jego prywatność. Za nękanie k.k. uznaje także podszywanie się pod inną osobę, przy wykorzystaniu jej wizerunku, innych jej danych osobowych lub innych danych, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
Uporczywe nękanie (Stalking) – przykłady
Przestępstwo nękania nie musi oznaczać aktywnej agresji lub przemocy, jednak nękana osoba nigdy nie ma pewności, co do przyszłych zachowań sprawcy i to właśnie jest główną przyczyną niepokoju. Do częstych postępowań sprawcy należą np.:- ciągłe próby kontaktu,
- słowna manipulacja,
- szantaż,
- obrażanie,
- wandalizm,
- włamanie,
- podsłuchiwanie,
- nachodzenie i wyczekiwanie na ofiarę w miejscu zamieszkania, pracy lub nauki,
- nastawianie bliskich ofiary przeciwko niej.
Uporczywe nękanie – co to znaczy?
Aby uznać dane postępowanie za nękanie konieczna jest uporczywość, czyli utrzymujące się przez dłuższy czas regularne działania wobec ofiary, wbrew jej woli, pomimo jej próśb o zaprzestanie. Nie jest zatem nękaniem wysłanie nawet kilku SMSów w krótkim czasie. Niezależnie od czasu prześladowania, zachowanie sprawcy musi wywołać u ofiary negatywne odczucia, objawiające się poczuciem zagrożenia- lękiem czy obawą, że może ją coś złego spotkać, poniżenia lub udręczenia lub istotnym naruszeniem jej prywatności.Co grozi za nękanie? Jak je zgłosić?
Uporczywe nękanie innej osoby podlega karze pozbawienia wolności – w wysokości uzależnionej od kilku czynników, w tym od skutków tego działania. Kluczowy jednak jest fakt, że konieczne jest samodzielne zgłoszenie nękania przez pokrzywdzonego na policję lub do prokuratury, gdyż przestępstwo to ścigane jest wyłącznie na jego wniosek. Wniosek pokrzywdzonego do organów ścigania powinien być opatrzony dowodami obciążającymi sprawcę. Dowody na nękanie to np. nagrania, zrzuty ekranu telefonu, komputera z wiadomościami, świadkowie. Ściganie przestępstwa określonego na wniosek pokrzywdzonego nie ma jednak miejsca w każdym przypadku, także tutaj zależy to od konsekwencji działań stalkera.
Co grozi za nękanie w postaci podstawowej?
Nękanie w postaci podstawowej ma miejsce w niemal wszystkich przykładowych sytuacjach wymienianych powyżej. Zakres odpowiedzialności karnej jest dość szeroki i wynosi od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Ostateczny wyrok wynika z intensywności nękania, poniesionych szkód, a także wielu innych czynników specyficznych dla danej sprawy.
Co grozi za nękanie w postaci kwalifikowanej?
O postaci kwalifikowanej nękania mowa w paragrafie 3 art. 190 kodeksu karnego- jeśli następstwem czynu określonego przez paragrafy 1 i 2 (czyli nękania lub podszywania się) jest targnięcie się ofiary na swoje życie, to sprawca będzie obarczony karą pozbawienia wolności od 2 do 15 lat. Tak wysokie kary wynikają oczywiście z ochrony najwyższej wartości, jaką jest ludzkie życie. Także z tego tytułu przestępstwo w tej postaci jest ścigane z urzędu, czyli niezależnie od wniosku ofiary.
Kiedy można oskarżyć o nękanie?
W większości przypadków wszczęcie postępowania o nękanie wymaga inicjatywy pokrzywdzonego, musi on zatem wiedzieć, jakie są kryteria uzasadniające zgłoszenie przestępstwa. Niestety okoliczności te nie są jednak powszechnie znane. Wiele ofiar nawet nie zdaje sobie sprawy z możliwości popełnienia przestępstwa stalkingu i tkwi w sytuacji stale pogarszającej jakość życia. Bywa także, że mimo świadomości problemu przestępstwo nękania nie jest zgłaszane, np. z obawy przed prześladowcą.
Kluczowe dla określenia możliwości oskarżenia o nękanie jest ustalenie, czy ma miejsce postępowanie sprawcy w postaci wzbudzenia poczucia zagrożenia u pokrzywdzonego. Nie muszą to być bezpośrednie groźby użycia siły ani inne agresywne działania. Wystarczy sam fakt, że dana osoba czuje niepokój, zagrożenie ze strony sprawcy i że została naruszona jej prywatność. Nie mają także znaczenia intencje, nawet gdyby dało się je w jakiś sposób wyjaśnić.
Osobną kwestią jest to, jak długo ma miejsce prześladowanie. Chociaż nie jest to jasno określone prawnie, trudno uznać za nękanie wysłanie nawet licznych wiadomości w przeciągu jednego dnia lub jednorazowe nietypowe zachowanie, śledzenie danej osoby. Krótko mówiąc, sytuacja taka musi powtarzać się przez jakiś czas. Dobrym wyznacznikiem jest także to, że stalker nie ustaje w swoich poczynaniach mimo wyraźnych kierowanych do niego próśb.
Zdecydowanie nie należy zwlekać i zgłosić nękanie, gdy tylko spełnione są ku temu wymienione przesłanki. W kwestiach prawnych najlepiej skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który cię wesprze w formalnych krokach, wskaże, co należy zrobić. Nękanie obciąża psychicznie, może stanowić zagrożenia dla zdrowia fizycznego i życia, dlatego warto skorzystać z profesjonalnej pomocy adwokata.
Cyberstalking – co to jest?
Nękanie w internecie nie należy do rzadkich zjawisk w dzisiejszym cyfrowym świecie. Przestępstwo cyberstalkingu różni się od zwykłego nękania głównie medium, w którym do niego dochodzi. Internet daje wiele możliwości dotarcia do wybranej osoby. Liczne komunikatory, portale społecznościowe, skrzynka e-mail – to tylko niektóre, najczęściej wybierane kanały, za pośrednictwem których dochodzi do nadużyć.
Sprawca nękania działający w internecie ma do dyspozycji wiele narzędzi śledzenia i analizowania danych o swojej ofierze. Informacje te bywają nawet podawane nieświadomie przez samą potencjalną ofiarę. Mowa np. o zamieszczaniu komunikatów o przebywaniu w danym miejscu w mediach społecznościowych.
Internet jest także chętnie wybierany przez stalkerów jako środowisko działania ze względu na pozorną anonimowość, jaką im zapewnia. Jednakże zarówno namierzenie sprawcy, jak i udowodnienie przestępstwa stalkingu w internecie nie jest niemożliwe. Zrzuty ekranu lub zapisane wiadomości są zazwyczaj dość prostymi do pozyskania dowodami. Warto jednak pamiętać, że także w tym przypadku musi mieć miejsce działanie wywołujące poczucie zagrożenia lub naruszające prywatność – nie można zgłosić osoby, która jest np. po prostu irytująca.
Nękanie telefoniczne
Podobnie jak w przypadku internetu, nękanie natarczywymi połączeniami telefonicznymi lub SMSami stało się jedną z częstszych form tego przestępstwa. Należy uściślić, że nękanie telefoniczne w kontekście omawianych przykładów nie dotyczy sytuacji, gdy dana osoba otrzymuje niechciane połączenia i wiadomości np. od telemarketerów. Tego typu kwestia dotyczy raczej zagadnień związanych z ochroną danych osobowych, chociaż potoczne określenie jest bardzo podobne w obu przypadkach.
Co grozi za nękanie SMSami?
Nawet gdy treść SMSów nie zawiera gróźb, długotrwałe i niechciane SMSy od stalkera należy uznać za taką samą formę nękania jak każdą inną. Chociaż natarczywe krótkie wiadomości tekstowe mogą być czasami przez sprawcę traktowane jako forma żartu lub robienia na złość, to konsekwencje karne są tutaj tak samo surowe, jak przy innych formach nękania – od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Nie ma też mowy o łagodniejszym traktowaniu polegającym np. na zasądzonej karze ograniczenia wolności.
Nękanie SMSami – gdzie zgłosić?
Zarówno nękanie SMS, jak i z użyciem połączeń głosowych należy zgłaszać na policję lub do prokuratury. Wydruki zapisanych wiadomości i nagrania połączeń będą w takim wypadku stanowiły podstawowy dowód w postępowaniu.
Gdzie szukać pomocy w przypadku nękania?
Nękanie może całkowicie odebrać radość życia, dlatego najlepiej nie czekać zbyt długo i po zebraniu materiału dowodowego od razu zgłosić przestępstwo do organów ścigania. Warto zatem wyrobić sobie nawyk dokumentowania wszelkich przejawów nękania, a im dobitniej zebrane dowody wykażą fakt prześladowania, tym prostszy będzie proces. Równolegle zdecydowanie zaleca się poszukiwania pomocy psychologicznej u najbliższych, a gdy to konieczne, także u specjalisty.
W przypadku kwestii związanych z postępowaniem sądowym dużym wsparciem będzie prawnik zaznajomiony z tego rodzaju zagadnieniami. Gdy potrzebny jest zaufany adwokat w Poznaniu, Kancelaria Adwokacka Marta Jaśków służy pomocą. Ze względu na delikatny charakter postępowań o nękanie stawia się tutaj na indywidualne podejście, zaufanie i pełne zaangażowanie w sprawę. Skuteczny adwokat od spraw karnych w Poznaniu to gwarancja, że takie postępowanie będzie przebiegało pomyślnie na każdym etapie.
FAQ:
1. Czy określona liczba wiadomości lub telefonów w krótkim czasie może być uznana z nękanie?
Niestety nie. Nękanie to działanie uporczywe, a zatem rozległe w czasie. Musi także wywoływać uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, zatem liczy się też treść wiadomości. Nawet dziesiątki wiadomości jednego dnia nie mogą zatem wypełnić znamion tego przestępstwa.
2. Nękanie przez sąsiadów – jak sobie z nim radzić?
Jeśli nieprzyjemne działania sąsiadów mają charakter długotrwały oraz wywołują niepokój lub naruszają prywatność, to także może mieć miejsce przestępstwo nękania. Przed zgłoszeniem tego faktu do odpowiednich organów należy zebrać zeznania świadków, a w razie możliwości również nagrania z monitoringu.
3. Co grozi za nękanie w szkole?
Nękanie w szkole również może zostać uznane za stalking, także tutaj konieczne jest zebranie dowodów. Nie będzie jednak nękaniem pojedyncza bójka lub zaczepki na szkolnym korytarzu. Karą dla sprawcy może być np. wydalenie ze szkoły lub prace społeczne – na podstawie orzeczenia sądowego.
